"Van 5 mei tot 16 augustus is maar ruim drie maanden, maar het was in 1945 een lange weg. Op 5 mei viert Nederland de bevrijding na de Tweede Wereldoorlog, maar in Azië werden de Europese Nederlanders, Indische Nederlanders, Molukkers en vele Indonesiërs pas op 15 augustus bevrijd, toen Japan capituleerde. En ook daarna waren vrede, rust en veiligheid voor heel veel mensen nog heel ver weg. Er kwam nog een tijd met zijn eigen verschrikkingen."

Dat zei Thom de Graaf, voorzitter van de stichting Nationale Herdenking 15 augustus 1945, zondag in Den Haag bij de herdenking bij het Indisch Monument. Nederland herdenkt op 15 augustus de bevrijding van het hele Koninkrijk der Nederlanden en alle slachtoffers van de Japanse bezetting. Bij de plechtigheid waren een aantal bewindslieden onder wie demissionair minister-president Mark Rutte. Ook de ambassadeur van Indonesië was er bij.

De ouders van De Graaf maakten zelf de oorlogsjaren in voormalig Nederlands-Indië mee. "De oorlog gaat nooit helemaal voorbij, zelfs niet in de derde generatie", aldus De Graaf. In Nederland wonen bijna twee miljoen mensen met een Indisch oorlogsverleden in de familie. "Het is een gedeeld verleden." Volgens De Graaf bestaat er niet zoiets als concurrentie of competitie om oorlogsleed. "De oorlogsjaren in toenmalig Nederlands-Indië verdienen een eigen plaats in ons collectieve bewustzijn. Een gedeeld verleden is nooit een voltooid verleden, maar vormt hopelijk een bron van inzicht, van begrijpen en wellicht ooit van begrip krijgen", aldus de stichtingsvoorzitter.

Demissionair minister Sigrid Kaag (minister van Buitenlandse Zaken) twitterde eerder op de dag: "We moeten ons verleden kennen om het heden te begrijpen. Daarom herdenk ik vandaag alle slachtoffers van de oorlog in Nederlands-Indië. De bevrijding op 15 augustus 1945 betekende het einde van de Tweede Wereldoorlog voor ons Koninkrijk."

In Nederland wonen op dit moment ongeveer twee miljoen mensen met een Indisch oorlogsverleden in de familie. De herdenking trekt gewoonlijk duizenden belangstellenden, maar was dit jaar vanwege het coronavirus voor de tweede keer alleen voor genodigden.